Grupy wspólnotowo-ideologicznie, obejmujące jednostki uznające podobne wartości, poszukujące w grupie oparcia w sytuacji osamotnienia, alienacji czy izolacji wynikającej z odmiennych preferencji i zachowań kulturowych. Drugą przyczyną ich powstawania jest poczucie wspólnoty celów i rodzącej się na tej podstawie więzi ideologicznej; Grupy symboliczne, których status określony jest przez styl życia członków, sposób ubierania, rodzaj noszonych ozdób oraz […]

Na naszym kontynencie na szeroką skalę ruchy subkulturowe zaczęły powstawać w latach 60. ubiegłego wieku. Były to głównie ruchy pacyfistyczne, anarchizujące, ekologiczne i tym podobne. Największym i najpopularniejszym byli hipisi – dzieci-kwiaty. Ich ideologia nawiązywała do diggersów i beatni- ków. Byli pacyfistami, propagowali hasła wolnej miłości, w tym wolnych związków i braterstwa. Propagowali życie nieograniczane […]

Według M. Jędrzejewskiego powstawaniu grup nieformalnych sprzyjał m.in. upadek autorytetów, rozluźnienie istniejących norm obyczajowych oraz wyższy poziom wykształcenia społeczeństwa, z którym należałoby wiązać wzrost znaczenia ludzi młodych. Powstanie nieformalnych ruchów młodzieżowych było zatem odpowiedzią na istniejącą sytuację społeczno-polityczno-kulturową, którą młodzież zaczęła na szeroką skalę kontestować (Jędrzejewski 1999). M. Filipiak wskazuje na Stany Zjednoczone jako kolebkę subkultur. […]

Młode pokolenia od zarania dziejów buntowały się przeciw zastanym, skostniałym systemom i normom, znajdując niekiedy rewolucyjne rozwiązania czy tworząc nowe prądy myślowe i tym samym prowokując do zmian i rozwoju. Dopiero pod koniec lat czterdziestych XX wieku odnotowano powstanie zjawiska ukierunkowanych form buntu i wyodrębniania się poszczególnych ruchów młodzieżowych. J. W. Wójcik wyróżnił dwa typy […]

Pojęcie subkultura będzie w tym opracowaniu używane zamiennie z określeniami nieformalne grupy młodzieżowe oraz ruchy młodzieżowe i kontrkultura. Opisywanie badanych przez nas społeczności kontrkulturowych podejmowano w literaturze naukowej z różnych pozycji. Pisze o tym m.in. M. Kalinowski: „W historii problemu występują – bez względu na stopień uniwersalności twierdzeń – trzy podejścia do analizy subkultur: Podejście konfliktowe, które […]

Wydaje się, że niezależnie od sposobów definiowania subkultury w jej skład wchodzą następujące elementy: Względnie spójna grupa społeczna, w której na gruncie wspólnych zainteresowań i dążeń, a nieraz również norm, wartości i wzorów odpowiadających członkom grupy i ich obowiązujących wytwarzają się między nimi stałe więzi; Odrębność wyrażana przez zakwestionowanie całego systemu kulturowego lub niektórych jego elementów (tj. […]

Zgadzając się z przedstawionymi definicjami, można konkludować, że termin pasuje doskonale do opisania tych nieformalnych ruchów młodzieżowych, które oprócz negacji zastanych wzorców proponują inne, w ich mniemaniu ważniejsze i cenniejsze systemy wartości i wzorce zachowań. Najlepszym przykładem kontrkultury jest, lub raczej był, ruch hipisów, a także ruch punk w późniejszym okresie jego istnienia. Mnogość nieformalnych […]

W świetle tych informacji najtrafniejszym polskim odpowiednikiem terminu subkultura jest podkultura. W obydwu przypadkach przedrostek wartościuje całe określenie negatywnie i obydwa pojęcia kojarzą się z czymś gorszym, innym, a przez to złym i niebezpiecznym. W powszechnej opinii subkultura kojarzy się często z nieprzystosowaniem lub wręcz z patologią społeczną. Podobne spostrzeżenia znajdujemy u M. Pęczaka: „W latach […]